Το ΜΙΕΤ συνεργάστηκε με φορείς και ιδιώτες που διέθεσαν υλικό από τα αρχεία τους για την πραγματοποίηση της έκθεσης:
- Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστρίας
- Εθνικά Αρχεία της Ουγγαρίας
- Τρικόγλεια Βιβλιοθήκη, ΑΠΘ
- Βρετανική Σχολή Αθηνών και Βρετανική Πρεσβεία στην Ελλάδα
- Συλλογή Αρσέν και Ρουπέν Καλφαγιάν
- Αρχείο Αλέξανδρου & Στέφανου Καλλιγά, παρουσιασμένο από τον Βασίλη Κολώνα
- Συλλογές Ευάγγελου Φυσίκα, Μιχαήλ Β. Χατζηγιάννη
- Αρχεία και Συλλογές του
ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ: Συλλογή φωτογραφιών και καρτποστάλ, Συλλογή Γιώργου Αθ.
Δέλλιου, Αρχείο Αλέκας Γερόλυμπου, Συλλογή Άγγελου Παπαϊωάννου, Αρχείο
Εμπράρ – Υπουργείου Συγκοινωνιών, Συλλογή Μάνου Χαριτάτου.
Ξεκινώντας χρονολογικά από τις παλαιότερες φωτογραφίες της δεκαετίας
1863-1873, αποτυπώνεται η κατάσταση της περίκλειστης Θεσσαλονίκης πριν
από την κατεδάφιση του θαλάσσιου τείχους που σηματοδότησε το πέρασμα στη
νεωτερική εποχή:
- Τα δύο πανοράματα, του 1863
(Székely, από την Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστρίας) και του 1873 (Sayce,
της συλλογής Δέλλιου από το ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ) – το δεύτερο εκτίθεται για πρώτη
φορά πλήρες.
- Η νέα αποκαλυπτική φωτογραφία
του 1863-67 με το θαλάσσιο τείχος των αδελφών Abdullah, από τα Εθνικά
Αρχεία της Ουγγαρίας. Εντοπίστηκε και πρωτοπαρουσιάστηκε στο facebook
από την ομάδα «Παλιές φωτογραφίες της Θεσσαλονίκης».
Μια σειρά από μεταγενέστερα πανοράματα:
- Η τριπλή φωτογραφία των Barnsley & Schultz του 1889, από τον μιναρέ της Αγίας Σοφίας, από τη Βρετανική Αρχαιολογική Σχολή.
- Χάρτες της εποχής πριν από την
πυρκαγιά του 1890 (Werniesky και Καμπανάκη) και μετά από αυτήν (Eyice
και Salem) με το νέο σχέδιο της οθωμανικής διοίκησης, μια πρώτη απόπειρα
ευθυγράμμισης και εξορθολογισμού του πολεοδομικού ιστού μετά από
πυρκαγιά, από το αρχείο Αλέκας Γερόλυμπου στο ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ.
Φωτογραφικό υλικό από την Μεγάλη Πυρκαγιά:
- Ένα πανόραμα της Άνω Πόλης του 1917 από τον μιναρέ της Ροτόντας, της συλλογής Δέλλιου.
- Πανοράματα και αεροφωτογραφίες
πριν και μετά την πυρκαγιά του 1917, του γαλλικού λευκώματος Vue
Αérienne de Salonique , από την Τρικόγλεια Βιβλιοθήκη του ΑΠΘ.
- Φωτογραφίες και καρτποστάλ της
πυρίκαυστης ζώνης, που αποκαλύπτουν την έκταση της πυρκαγιάς στο επίπεδο
του εδάφους, την κατάσταση των μνημείων, τη δεινή θέση των πληγέντων,
από τις συλλογές Γιώργου Δέλλιου, Ευάγγελου Φυσίκα και Μιχαήλ Β.
Χατζηγιάννη.
- Φωτογραφίες από το λεύκωμα που
εξέδωσε ο αγγλικός στρατός, από τις συλλογές της Βρετανικής Σχολής
Αθηνών, σχολιασμένες από τον Roderick Bailey, ιστορικό στο πανεπιστήμιο
της Οξφόρδης (σε συνεργασία με τη Βρετανική Πρεσβεία και την British
School at Athens).
Τις φωτογραφίες πλαισιώνει μια πληθώρα από ακουαρέλες Άγγλων και Γάλλων
στρατιωτών, που υπηρέτησαν στο Μακεδονικό Μέτωπο κατά τη διάρκεια του
Μεγάλου Πολέμου και αποτύπωσαν όχι μόνο μνημεία και τοπία της
Θεσσαλονίκης, αλλά και τους καθημερινούς ανθρώπους της στους δρόμους και
τις αγορές, αυτούς που κυρίως επλήγησαν από την πυρκαγιά, καθώς οι
Δυτικοί γοητεύονταν από τον “ανατολίτικο εξωτισμό” των φυλών, των
ενδυμασιών και των στάσεων του πολύμορφου πληθυσμού της πόλης. Τα έργα
αυτά ανήκουν κυρίως στη συλλογή των Αρσέν & Ρουπέν Καλφαγιάν και στη
συλλογή Μάνου Χαριτάτου, από το ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ Θεσσαλονίκης (όλα
παρουσιάζονται για πρώτη φορά).
Τέλος, στο κλείσιμο της έκθεσης, θα εκτεθούν τα πέντε σωζόμενα
πρωτότυπα σχέδια του Εμπράρ, από τη συλλογή Αλέξανδρου & Στέφανου
Καλλιγά, που είχαν πρωτοπαρουσιαστεί από τον Βασίλη Κολώνα στο
Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης. Αποτυπώνουν το νέο πνεύμα που
εισήγαγε η δυτική πολεοδομία, νεότευκτη τότε επιστήμη, στον εκ βάθρων
ανασχεδιασμό της Θεσσαλονίκης, οδηγώντας σε οριστικό τέλος την παλιά
πόλη, που είχε καταφέρει να επιβιώσει λίγο έως πολύ αλώβητη μέχρι το
1917 – τουλάχιστον στο επίπεδο του κτηριακού της δυναμικού.
INFO έκθεσης «Το τέλος της παλιάς μας πόλης. Θεσσαλονίκη 1870-1917»
ΜΟΡΦΩΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΕΘΝΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΗΣ
Πολιτιστικό Κέντρο Θεσσαλονίκης
Βίλα Καπαντζή – Λεωφόρος Βασιλίσσης Όλγας 108
Ταχ. Διευθ.: Τ.Θ. 50742, 54014 Θεσσαλονίκης 22
Η έκθεση θα εγκαινιασθεί την Τετάρτη 15 Νοεμβρίου 2017 στις 20:00
Διάρκεια
Τετάρτη 15 Νοεμβρίου 2017 έως και Κυριακή 18 Φεβρουαρίου 2018
Ωράριο λειτουργίας
Από Τρίτη έως και Κυριακή: 10.00-18.00
Δευτέρα: κλειστά
Η είσοδος είναι ελεύθερη στο κοινό