|
Οι φωτογραφίες προέρχονται από την μικρή αφιερωματική έκθεση που οργανώθηκε στην γκαλερί Myrό τον Φεβρουάριο, με έργα που ανήκουν στην συλλογή Μυρωνίδη.
|
Οι φωτογραφίες προέρχονται από την μικρή αφιερωματική έκθεση που οργανώθηκε στην γκαλερί Myrό τον Φεβρουάριο, με έργα που ανήκουν στην συλλογή Μυρωνίδη.
|
του Πάρη Καπράλου
TON Φεβρουάριο στην γκαλερί Myrό παρουσιάσαμε μια σειρά μικρογλυπτών του κορυφαίου σύγχρονου γλύπτη Θεόδωρου Παπαγιάννη, τα οποία ανήκουν στην ιδιωτική συλλογή του Σταύρου Μυρωνίδη. Μας δόθηκε η ευκαιρία να ανακαλύψουμε ότι πολλοί από τους επισκέπτες μας, αν και αναγνώριζαν στα μορφικά χαρακτηριστικά των χυτών μια χαρακτηριστική φόρμα “που είχαν ξαναδεί” δεν ήξεραν πολλά για τον δημιουργό -και καθηγητή της ΑΣΚΤ Αθηνών, οπότε δραττόμαστε της ευκαιρίας να κάνουμε ένα μικρό αφιέρωμα.
Ο Θεόδωρος Παπαγιάννης, που γεννήθηκε στο Ελληνικό Ιωαννίνων το 1942, συγκαταλέγεται στους σημαντικότερους σύγχρονους έλληνες γλύπτες. Σπούδασε με υποτροφία στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας με καθηγητή το Γιάννη Παππά (1960 - 1966), ενώ μαθήτευσε και στα εργαστήρια χαλκοχυτικής κοντά στο Νίκο Κερλή. Στα 1981-82, συνέχισε τις σπουδές του στην Ecole des Arts Appliques et des Metiers d’ Art στο Παρίσι. Επηρεασμένος από τις σύγχρονες τάσεις στη γλυπτική, συνδυάζει στο έργο του στοιχεία από τα προϊστορικά ειδώλια με τις εξπρεσιονιστικές φόρμες και την αφαίρεση του Χένρυ Μουρ. Γλυπτά του κοσμούν πολλούς δημόσιους χώρους στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, καθώς επίσης περιλαμβάνονται σε δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές μουσείων και πινακοθηκών.
Στις 7 Σεπτεμβρίου 2009 στο Ελληνικό Ιωαννίνων, ο γλύπτης εγκαινίασε ένα μουσείο σύγχρονης Τέχνης που φέρει το όνομα του. Το μουσείο που φιλοξενεί 300 και πλέον έργα και εγκαταστάσεις του γλύπτη και στεγάζεται στους χώρους του δημοτικού σχολείου στο Ελληνικό, εκεί που ο δημιουργός ήταν μαθητής και ο ίδιος. Ο Θ. Παπαγιάννης γράφει γι αυτό: “Το Μουσείο φιλοξενείται σ’ ένα ωραίο Σχολείο, εκεί που μάθαμε τα πρώτα μας γράμματα. Κτίστηκε από σπουδαίους Ηπειρώτες μαστόρους με χρήματα του ευεργέτη Νικολάου Μαντελόπουλου, συγχωριανού μας. Άλλοτε στέγαζε ένα μελίσσι από 150 παιδιά, που έδιναν ζωή και χαρά στον τόπο. Τώρα έχει πολύ λίγα. Κι είναι θλιβερό, είναι παρακμή για έναν τόπο να φθίνει ένα σχολείο λόγω έλλειψης παιδιών. Δείχνει πως ο τόπος πεθαίνει. Με παρηγορεί ωστόσο το γεγονός πως το Μουσείο είναι και αυτό ένα άλλου είδους σχολείο. Χωρίς να μπορεί να το αντικαταστήσει, θα είναι ένα σχολείο αισθητικής κι ένα κύτταρο πολιτισμού της περιοχής μας, με ιδιαίτερη έγνοια για την προστασία και αναβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος αλλά και την ανάδειξη της ηπειρωτικής πολιτιστικής κληρονομιάς. Θα μπορούσα να προσφέρω αυτά τα έργα σ’ ένα πιο κεντρικό Μουσείο στην Αθήνα ή τα Γιάννενα ή οπουδήποτε αλλού. Πιστεύω όμως ότι ο καλύτερος χώρος είναι το Σχολείο του χωριού μας. Γιατί τα έργα που εκθέτουμε αφορούν άμεσα αυτόν τον τόπο. Τα δημιούργησαν οι μνήμες που με σημάδεψαν και με συνοδεύουν σ’ όλη μου τη ζωή. Έγιναν από βιώματα δυνατά, που έδωσαν τροφή στη δημιουργικότητά μου. Κατά πώς γράφω σε παλιότερο κείμενό μου: «πετάγονταν σαν φύτρα ανάμεσα απ’ ό,τι άλλο είχε συσσωρευτεί επάνω τους». Τίποτα απ’ τη μετέπειτα θητεία μου στην τέχνη δεν μπορούσε να τα εμποδίσει να κάνουν την παρουσία τους. Απαιτούσαν πιεστικά πλαστική ερμηνεία, ζητούσαν έκφραση”.
Το έργο του Θεόδωρου Παπαγιάννη είναι πρώτα και κύρια ανθρωποκεντρικό. Αναρίθμητα σχέδια, μεγάλοι αδριάντες και χυτά αγάλματα, μικρογλυπτά και γλυπτικές εγκαταστάσεις παραπέμπουν με απαράμιλλο τρόπο σε μια ελληνικότητα που ζει μες στο φως: τα γλυπτά του μοιάζουν γαλουχημένα στο φως του μεσογειακού τοπίου κατά τρόπο μοναδικό. Διαβρωμένες πέτρες και βότσαλα σε πολλά έργα του επιτείνουν την εντύπωση ότι η τέχνη του φτιάχθηκε για να συμπληρώσει το τοπίο και όχι για να το μεταποιήσει. Ιδιαίτερη θέση στο έργο του δημιουργού έχουν τα ειδώλια, με μια αρχαιοτυπική Μυκηναϊκή φόρμα που ανανεώνεται με σύγχρονα στοιχεία, καθώς επίσης, σειρές αγαλματιδίων με ένθετα υλικά. Η καταστροφή του ιστορικού κτίριου του Πολυτεχνείου της Αθήνας από καταληψίες που στην διάρκεια του “εορτασμού” της επετείου το πυρπόλησαν, συγκλόνισαν τον γλύπτη. Επισκέφτηκε το ερειπωμένο κτίριο και συνέλεξε υλικά για μια από τις συγκλονιστικότερες σειρές του. Οι “πασσαλόμορφες φιγούρες” -όπως τις αποκαλεί σε κείμενο της η διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης & Ιστορικός Τέχνης κα. Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα, με το καμένο στέλεχος και τη σταυρική διάταξη οριζόντιων στοιχείων που σχηματίζουν κορμούς και χέρια, τα ορατά καρφιά, η προσθήκη εμβληματικών στοιχείων, όπως στέφανα ξερής δάφνης, μεταβάλλουν αυτά τα έργα σε μάρτυρες μιας κάθαρσης. Τα τελευταία χρόνια ο γλύπτης επιδόθηκε στην δημιουργία μιας σειράς εγκαταστάσεων, χωρίς ποτέ να ανακόψει την παραγωγή νέων έργων.
Σημείωση: Ο γράφων προτείνει να ανατρέξετε στο υλικό που θα βρείτε στην ηλεκτρονική σελίδα του Μουσείου Θεόδωρου Παπαγιάννη (http://theodoros-papagiannis.gr και http://www.mcap.gr/default.aspx), και σε πρώτη ευκαιρία να το επισκεφτείτε. Βρίσκεται στο Ελληνικό Ιωαννίνων του Δήμου Κατσανοχωρίων.